Ceza Hukuku

Ceza hukuku, genel bir anlatımla konusu suçlar ve cezalardır. Toplumsal düzeni sağlama ve bireysel çıkarları koruma gereği, devleti bazı davranışları yapma veya bunlardan kaçınma konusunda bireylere emirler vermeye ve bunlara uymayanlar için yaptırımlar öngörmeye yöneltmiştir; bu kapsamda ceza hukuku, bu yasalar ile emirleri ve yaptırımları incelemektedir.

Ceza hukukunun iki temel işlevi vardır:

1. Suçun işlenmesi halinde cezalandırma işlevi, yani cezalandırıcı işlev,

2. Bu cezalandırma işlevi sırasında toplumu koruyucu işlev.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na göre Ceza Kanunu’nun amaçları:

• Kişi hak ve özgürlükleri korumak,

• Kamu düzeni ve güvenliğini korumak,

• Hukuk devletini, kamu sağlığını ve çevreyi korumak,

• Toplum barışını korumak,

• Suç işlenmesini önlemektir.

Ceza hukukunda  esas alınan en temel ilke, “kanunilik ilkesi”dir. Bu ilkeye göre; kanunda gösterilmeyen bir fiil suç oluşturamayacak; suça ancak kanunda gösterilen ceza uygulanabilecektir. Böylece, hâkimin eylemleri suç sayma ve cezalandırma yetkisi sınırlandırılmış ve keyfilik önlenmiş olmaktadır. Öte yandan, bireyler de hangi eylemlerin suç oluşturduğunu önceden öğrenme ve buna göre davranma olanağına kavuşmaktadırlar.

Ceza hukukuna esas bir diğer ilke ise, “kusursuz suç ve ceza olmaz ilkesi”dir. Kusur, cezalandırmanın nedenini ve sınırını oluşturmaktadır. Buna göre ceza hukukunda objektif sorumluluğa yer verilmeyecek; failin kişiliği ve geçmişi, fiilden sorumluluğunun belirlenmesinde önemli olmayacak; ancak cezanın bireyselleştirilmesinde rol alacaktır. Bu nedenle, çağdaş ceza hukuku, fail değil, fiil ceza hukukudur.